İSLAM ÖNCESİ ARAP İNANÇ İKLİMİNDE PUTÇULUĞUN TOPLUMBİLİMSELLİĞİ

Birçok toplum tarihsel süreç içerisinde inanç anlamında farklı eğilimlere sahip olmuştur. Bu makalenin amacı, İslam öncesi kabile ve klan yapılanması içerisindeki Arapların da içinde bulunduğu tiplerinin şekillerde zaman dilimlerinde totemizm, fetişizm, natürizm animizm gibi sistemleri tecrübe etmiş olup olmadıklarına genel hatlarıyla bakmaktır. Aynı şekilde Arapları, kendilerini diğer tiplerinden ayıran özellikleri kadim zamanlardan beri yaşadıkları hem tek ilahlı dinleri de putperestliği irdelemektir. Araştırmamızda İslam’a kadar son temsilcisi “haniflik” olan din algısının, dini tecrübelerine yaşam biçimlerini derinden etkileyecek sirayet olduğu dolayısıyla Haniflikte gibi, hiç bir dinin dejenerasyonundan bağımsız olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. zamanda Hanif ilahi dinlerin kaderini paylaşmış, cemaatleşme olgusu gerçekleşemeden, yani tecrübesi inananları tarafından sosyal boyutuyla paylaşılamadan putperestliğin baskısıyla karşı karşıya kalmıştır.
 Fakat gerek pagan tapınışların gerekse Hanifliğin tecrübesine ilişkin verilerin sınırlı olması problematik konu olarak araştırmanın zorluklarındandır. Çalışmamızda sorguladığımız konu, Putperest putçuluklarının salt puta tapınan, ona kulluk gösterisini simgeleyen ibadet biçimleri görülemeyeceğidir. Nitekim bu putlar, başta “yüce varlık Allah” olmak üzere, cinleri, melekleri soyut varlıkları içine alan tanrılar panteonunun yeryüzündeki sembolleri somutlaştırılmıştır. tanrısal varlıklar olmaları nedeniyle onlardan, tanrıdan istenecek her tür görevi yerine getirmeleri beklenmiştir. anlamda putlar işlevseldirler onlara günlük rutin işlerin yürümesinden bireysel gereksinimlerin karşılanmasına, şifa kaynağı olmalarından yüce varlıkla irtibat aracı olma fonksiyonlarına açıdan sorumluluk yüklenmiştir.